Gmina wiejska Chojnice, to teren o bogatych i złożonych dziejach, co ma swoje odzwierciedlenie w licznych historycznych pamiątkach i zabytkach. Do nich należą m.in. cmentarze. Obok wykorzystywanych nekropolii, na terenie gminy znajduje się wiele cmentarzy od dziesięcioleci nieużywanych i przez mieszkańców zapomnianych.
Pamięć o własnej przeszłości jest łącznikiem wspólnoty. Jej kultywowanie jest bardzo ważne dla trwania społeczności lokalnej. Stanowi czynnik integrujący, bez którego jej istnienie byłoby niemożliwe. Zdając sobie sprawę ze znaczenia pamięci dla zachowania tożsamości społeczności lokalnej, Gminny Ośrodek Kultury w Chojnicach podjął działania na rzecz ochrony cmentarzy. Inicjatywa ta jest niezbędnym elementem programu ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego.
W latach 2017-2020 zinwentaryzowano cmentarze znajdujące się na terenie gminy wiejskiej Chojnice. Na zlecenie GOK prac inwentaryzacyjnych dokonał regionalista Andrzej Lorbiecki.
W efekcie powstał materiał do dalszych badań oraz działań rewitalizacyjnych. Następnie GOK, w porozumieniu z Pomorskim Konserwatorem Zabytków, opracował harmonogram i zakres prac rewitalizacyjnych na cmentarzach.
Jako pierwszy w harmonogramie znalazł się cmentarz ewangelicki w Nowej Cerkwi. Prace zostały zainicjowane w październiku 2020 roku przez pracowników GOK. W 2021 roku rewitalizacji poddane zostały nekropolie w Jeziorkach i Powałkach, a w kolejnym roku cmentarze w Kopernicy, Jarcewie i Chojniczkach (na zdjęciu w tekście). W pracach porządkowych uczestniczyli także sołtysi i mieszkańcy poszczególnych sołectw. Prace na cmentarzu w Kopernicy wsparło również Nadleśnictwo Rytel. W zakres prac porządkowych wchodziło m.in. czyszczenie i odkrywanie nagrobków. Na większości cmentarzy wycięto dziko rosnące krzaki i wyrównano teren. W Nowej Cerkwi wokół cmentarza posadzono młode lipy, które w przyszłości będą jego naturalnym ogrodzeniem. W Kopernicy natomiast postawiono nowe drewniane ogrodzenie.
Zwieńczeniem prac na każdym cmentarzu było postawienie tablicy informacyjnej, na której zawarta jest jego krótka historia. Prace rewitalizacyjne będą kontynuowane na innych starych cmentarzach.
Krzysztof Syngierski/GOK Chojnice
