Jesienią 2017 roku powstała w sołectwie Rytel inicjatywa ws. odtworzenia samodzielnej Gminy Rytel i tym samym wyjście z gminy Czersk. W formie wniosku do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zmaterializowała się ta sprawa w lutym 2019. Kilka dni temu odświeżył ją w Sejmie RP poseł Marek Rutka.
Do tej pory inicjatorzy nie otrzymali oficjalnej odpowiedzi z Warszawy na swój wniosek. W skład ewentualnej gminy Rytel miałyby wejść tylko miejscowości leżące na terenie Sołectwa Rytel. Mieszka tam ok. 3000 mieszkańców. Dla porównania w gminie Konarzyny mieszka ok. 2300 osób. Gmina Rytel już istniała w latach 1934 – 1954. Reaktywowano ją 1 stycznia 1973, po czym 15 stycznia 1976 zlikwidowano i jej teren trafił do gminy Chojnice (Kruszka, Lotyń i Nowa Cerkiew) oraz gminy Czersk (Rytel i Zapędowo). Poniżej wystąpienie posła Lewicy z Gdańska Marka Rutki z 25 maja 2023 (za sejm.gov.pl).
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rolą parlamentu i posłów Rzeczypospolitej jest troska o dobro wspólne, o sprawiedliwość, o godność i poczucie więzi nie tylko w wymiarze ogólnym, ale i w wymiarze lokalnym. Patriotyzm to nie tylko wzniosłe hasło najczęściej opisujące więź z ojczyzną, ale to także więź łącząca nas z naszymi małymi ojczyznami, miejscami, z którymi jesteśmy szczególnie związani już od wielu pokoleń.
Jako poseł ziemi pomorskiej nie mogę pozostać obojętny na historyczną krzywdę, jaka dotknęła mieszkańców Rytla, wsi położonej w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk. Tą historyczną krzywdą jest właśnie fakt przynależności do gminy Czersk. Do 1976 r. Rytel był samodzielną gminą i przestał nią być nie ze względów finansowych czy demograficznych, ale ze względów politycznych. Momentem przełomowym w historii Rytla była noc z 11 na 12 sierpnia 2017 r., kiedy to sołectwo Rytel zostało spustoszone przez wichurę. Gigantyczna i niespotykana do tej pory w tej części kraju wichura zniszczyła 100 domów i powaliła 9 tys. ha lasu. A co najbardziej dramatyczne, pociągnęła za sobą śmierć dwóch harcerek. Społeczność Rytla w czasie pamiętnej dramatycznej nocy wykazała się wielką solidarnością i ofiarnością w ratowaniu zdrowia i życia oraz ograniczaniu skutków katastrofy naturalnej. Mieszkańcy nie oglądali się na władze gminy Czersk, a tym bardziej na władze wojewódzkie, których reakcja na pewno nie była na poziomie, jakiego by oczekiwali.
Warto w tym miejscu zacytować słowa Łukasza Ossowskiego, ówczesnego sołtysa Rytla, który po przejściu nawałnicy powiedział: Jednym z naszych największych atutów jest kapitał społeczny, który uwidocznił się szczególnie mocno w okolicznościach nadzwyczajnych. Na kanwie doświadczeń tragicznej nawałnicy społeczność Rytla opowiedziała się za odłączeniem od gminy Czersk. Takiego zdania było 60% mieszkańców tej wsi. Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie utworzenia gminy trafił na ręce ministra (Dzwonek) spraw wewnętrznych w lutym 2019 r. Niestety pandemia i perturbacje z nią związane zawiesiły procedowanie nad tym wnioskiem.
Stąd też z tego miejsca, ale także w interpelacji złożonej na ręce pana premiera, zwracam się z prośbą o wszczęcie procedury utworzenia gminy Rytel i przywrócenia historycznej sprawiedliwości. (Oklaski)
